Veerpoort legt eeuwenlange geschiedenis bloot
(vervolg van de voorpagina)
“De realiteit is: als je het totaal zou herbouwen, dan is dat een investering van een miljoen”, legt Holthuis uit. “En dan heb je afgesloten ruimtes, wat doe je ermee? Dan moet je het gaan exploiteren, maar je kunt maar beperkt exploiteren.”
De vroegere functie van de verdiepingen is overigens ook niet helemaal duidelijk. “Waarschijnlijk zat er een valhek in”, denkt Holthuis. Nu is in de boog aan de ene kant een balk zichtbaar. "Ja er zijn twee verschillende bogen", legt hij uit. "Boven de doorgang zat een gemetseld tongewelf en de poortdeuren waren aan de bovenkant recht. Als die ook gebogen waren, dan konden de deuren niet open."
Ook daarin wordt de geschiedenis zichtbaar. "We laten de hele geschiedenis zien", zegt Holthuis vol trots. Hij wijst op de dikke muren die zichtbaar worden aan de 'binnenkant' van de 'torens'. "De Veerpoort is in eerste instantie gebouwd in de tweede helft van de veertiende eeuw met ronde torens en dikke muren. De gedachte was: 'Een dikke muur houdt langer stand tegen een kanonschot'. Maar in de loop van de vijftiende en zestiende eeuw werden de kanonnen groter en zwaarder. Toen heeft men kennelijk gedacht 'We breken de poort af tot het maaiveld en herbouwen hem dan met dunnere muren, want als ze willen schieten, dan schieten ze hem toch wel kapot'. En zo zie je hier nog de oude fundering in zitten. En op die oude dikke muur zie je stenen van de herbouw in zestiende eeuw."
Dat de poort kapotgeschoten kon worden, werd voor lief genomen. Maar een poort moest er zijn. "Want het was niet alleen verdediging, je kon ook alles controleren wat de stad inging wat accijns en tol betreft", weet Holthuis. "Dus zo zijn ze begonnen met de nieuwe toren en die had een veel hoekiger vorm."
Diezelfde vorm heeft ook de gedeeltelijke herbouw nu gekregen. "En dan krijg je weer een stukje geschiedenis: In 1827 was Hasselt niet meer als vesting nodig en toen is alles afgebroken tot op het maaiveld. Een jaar later is er een nieuwe poort gebouwd en dat is de muur die nu in het midden van de 'toren' staat. Dat was een deftig inrijhek tussen vier zuilen, en had ook te maken met tolheffing en accijns."
Vermoedelijk is dat hek afgebroken in 1896 bij de bouw van de toenmalige Van Nahuysbrug. "We weten alleen zeker dat de buitenste zuiltjes in 1896 opnieuw zijn opgemetseld met daarop leeuwen en een wapenschild. Daarvan heeft er eentje heel lang gestaan en die komt nu weer terug", vertelt Holthuis.
En er komt nog zo'n zuil bij. "Er zijn twee nieuwe gemaakt. Dus er worden nog twee zuilen gemetseld met leeuwen met een wapenschild erop."
Niet te missen detail in de Veerpoort is, naast de Middeleeuwse 'donderbezem' bij de ingang, de natuursteen aan de zijkant. Daar is door basisschoolleerlingen in juni een tijdcapsule geplaatst. Die mag over 100 jaar weer uit de poort gehaald worden. En, droomt Holthuis: "Misschien is 'ie dan wel helemaal opgebouwd."