Van Genemuiden naar Lesbos: 'Met tranen in mijn ogen door het kamp'
(door Enrico Kolk)
LESBOS - Anna-Louise Heetebrij uit Genemuiden vertrok in december naar Lesbos. Ze geeft daar lessen Engels en kunst aan vluchtelingenkinderen. "Mensen proberen het beste ervan te maken, ze maken grapjes en zijn dankbaar. Maar ook zo vaak loop ik met tranen in mijn ogen door het kamp."
Als Heetebrij naar Lesbos vertrekt, is dat in eerste instantie voor drie weken te helpen. "Maar de situatie hier brak zo mijn hart dat ik besloot om langer te blijven. Ik ben hier nu nog en weet nog niet tot wanneer."
Op het enorme vluchtelingenkamp wonen vooral vluchtelingen uit Afghanistan, maar ook uit Congo of Syrië. "Zij vluchten via Turkije, riskeren hun leven op zee om in Europa asiel aan te vragen. En zo komen ze in dit kamp terecht, en dat kan wel drie jaar duren", vertelt Heetebrij. Dat de kinderen daar les krijgen, is volgens haar van enorm belang. "De vluchtelingen wachten op hun asiel en dat is geestdodend. De hele dag op elkaars lip en dan ook nog eens niks te doen. Ze mogen namelijk maar vier uur per week buiten het kamp komen. Zo’n les geeft ze een plek om te zijn, plezier te maken, vriendjes te maken en waar ze aandacht krijgen."
Heetebrij hielp in Nederland al in een asielzoekerscentrum. "Mijn hart ligt bij deze groep mensen. Ik ben enorm bevoorrecht dat mijn wieg in Genemuiden stond. Ik ben opgegroeid in een warm en veilig thuis en dat zie ik nu als een enorme zegen. Ik koos niet waar mijn wieg stond, en dat geldt ook zo voor elke vluchteling. Ik vind de situatie oneerlijk en daarom wil ik ze helpen."
En de mensen zijn ongelofelijk vriendelijk, weet ze inmiddels. "Overal word ik uitgenodigd om thee te komen drinken of te eten, ik word overspoeld door de gastvrijheid." Maar er is ook een keerzijde. "Zoveel hopeloze ogen kijken mij aan. Moedeloos hangende schouders lopen rond en getraumatiseerde kinderen klemmen zich om mijn benen. Ik heb ‘s ochtends geen idee wat mij die dag weer te wachten staat."
Ik ben enorm bevoorrecht dat mijn wieg in Genemuiden stond
In totaal wonen er zo'n zevenduizend mensen in het tentenkamp. "Zo’n tent is ongeveer een 12 vierkante meter schat ik, en wordt gedeeld door twee gezinnen. Dat kan oplopen tot zo’n 10 personen per tent", legt Heetebrij uit. "Voor eten staat men drie keer per dag in de rij. Ik vind het confronterend om na het werk naar mijn eigen appartement een paar kilometer verderop te gaan. Soms lopen kinderen met mij mee naar de uitgang en daar scheidt het prikkeldraad onze werelden. Dat vind ik afschuwelijk. Wat een kromme wereld."
Het kamp ligt letterlijk op het strand, dus is omgeven door zee. Dat was niet bevorderlijk tijdens de strenge winter. "Het is enorm koud geweest. Het heeft gevroren, gesneeuwd en veel geregend. Als we tijdens de les in een kringetje op de grond zaten in de schooltent, voelde ik voetjes als ijspegels tegen mij aan."
Het verblijven op Lesbos doet veel met Heetebrij. "In het begin lag ik wel wakker. Dan zag ik nog steeds het beeld voor mij van een man die smekend had gevraagd of hij en zijn kinderen alsjeblieft uit het kamp mochten. Er worden zo nu en dan tickets uitgedeeld naar Duitsland, bijvoorbeeld. Hij was zijn ticket naar het beloofde land die ochtend misgelopen omdat hij met zijn kinderen in het ziekenhuis was."
Heetebrij moest hem vertellen dat hij weer net zoals alle ander vluchtelingen gewoon weer op de lijst stond. "Zulk soort momenten en verhalen laten mij niet los."
Wel heeft ze ook veel plezier. "Al klinkt dat gek misschien, het leven gaat ook gewoon door hier, het staat niet helemaal stil. Vorige week liep ik met twee meiden van zestien tussen de tenten door, we volgden een jongen waar ze op verliefd was. En dat vind ik fantastisch; kleine mooie lieve momenten."
Desondanks blijven de vluchtelingen 'mensen in een noodsituatie', omschrijft ze. "Zij hebben hulp, liefde een aandacht nodig. Die geef ik. Ze lachen als ik Perzisch probeer te praten en kinderen genieten van de kunstklas."
Maar dat zij er is, betekent voor de vluchtelingen meer dan dat. "Het kamp zorgt ervoor dat de vluchtelingen geïsoleerd van de Europese samenleving leven. Europa; waar alle hoop op gevestigd is. Ik ben als het ware de levende verschijning van hun droom. Ik hoef nergens te wachten, word overal nageroepen met ‘my friend' en kinderen komen met open armen op mij afrennen om te knuffelen. Europees zijn heb ik niet verdiend, maar ik word wel beloond. Dat is gek."
