Een jaar in lockdown: zo verspreidde het 'nieuwe' coronavirus zich in een jaar over heel Nederland
ZWARTEWATERLAND - Nederland zit al een jaar op slot. Dinsdag was het precies een jaar geleden dat demissionair premier Mark Rutte de ‘intelligente lockdown’ afkondigde. Ondanks deze en andere maatregelen werd ons land hard getroffen door corona: in totaal overleden al meer dan 16 duizend Nederlanders aan het virus.
Ook de gemeente Zwartewaterland bleef niet buiten schot. Hier overleden 26 mensen aan corona. 1.570 inwoners van Zwartewaterland liepen het virus op, blijkt uit cijfers van het RIVM die tot en met 11 maart zijn bijgewerkt. De daadwerkelijke aantallen liggen veel hoger, omdat het RIVM alleen besmettingen en sterfgevallen telt die zijn doorgegeven door de GGD.
Het totaal aantal besmettingen heeft in het hele land inmiddels de grens van een miljoen gepasseerd. Hoe greep corona in Nederland om zich heen?
Frits Rosendaal herinnert zich nog goed welk appje hij vorig jaar naar zijn Italiaanse collega’s stuurde over carnaval. Het hoofd van de afdeling epidemiologie van het Leids Universitair Medisch Centrum schreef dat het volksfeest wel eens de ideale verspreidingsgelegenheid voor het coronavirus kon worden.
Rosendaals angst komt uit. Carnaval blijkt een heuse coronakatalysator onder de rivieren, waar van 23 tot en met 25 februari gehost, gefeest en gezongen wordt. “De weken erna zie je de ziekenhuisopnames in het zuiden omhoog schieten”, aldus de epidemioloog.
Dat de zwaarst getroffen gemeenten van deze eerste golf in Noord-Brabant liggen, is met de kennis van nu geen verrassing. Bernheze, Boekel en Cranendonck verloren bijzonder veel inwoners. Ook in Meierijstad hield het coronavirus huis. “In het lokale blad zag je op den duur wel vier pagina’s vol overlijdensadvertenties staan”, zegt Trix Cloosterman, voorzitter van de Coöperatie Sociaal Werk Meierijstad waarin vijf welzijnsorganisaties samenwerken. In Zwartewaterland was dat niet anders: De Stadskoerier van woensdag 8 april telde maar liefst zes pagina's vol overlijdensadvertenties.
Iedereen kent hier wel iemand die aan het virus is overleden
“Partners, vrienden, familieleden - iedereen in Meierijstad kende wel iemand die aan het virus was overleden. Dat is heel heftig voor zo’n hechte gemeenschap.” Toch zag Cloosterman deze verdrietige weken ook de veerkracht van de gemeente. “Buren deden boodschappen voor elkaar, er werden door jongeren bloemen uitgedeeld, er zijn honderden eenzame mensen gebeld door vrijwilligers.”
Epidemioloog Rosendaal noemt het ongebruikelijk dat een virus vooral rondgaat in dorpen en kleinere steden, zoals bij de eerste golf het geval was. De tweede golf, die na de zomer begon, gedroeg zich voor een epidemie “veel normaler” met veel infecties in de randstad.
Studenten zijn deze tweede golf de “motor achter de besmettingen” geweest, stelt Rosendaal. “Eind augustus kwam het studentenleven weer op gang en ontmoetten jongeren elkaar. De weken daarop zag je de steden op de coronakaarten rood kleuren.”
“Studentensteden zijn bij uitstek plekken waar mensen uit het hele land terechtkomen”, vervolgt Rosendaal. “Studenten uit bijvoorbeeld Leiden komen daar niet per se vandaan. Zij gaan af en toe naar huis om hun ouders te bezoeken, waardoor het virus zich over de rest van Nederland kon verspreiden.”
Ruim een jaar na de eerste coronabesmetting in Nederland wordt gevreesd voor een derde golf. Of die voorkomen kan worden, hangt volgens Rosendaal af van de snelheid van het prikken. "Het wordt een strijd tussen verspreiding en vaccinatie.”
