Eerste Kamer in debat over de herindeling
(door Enrico Kolk)
Waarom moet die herindeling er komen? Waarom moeten gemeenten in West-Overijssel samengevoegd worden? Eerste Kamerlid Cobi Schoondergang-Horikx (GroenLinks) vindt het allemaal maar niks, blijkt in het debat van 27 juni 2000.
"Er zijn geen knelpunten en er zijn geen ruimtelijke problemen in het gebied", stelt ze, als het om de herindeling van West-Overijssel gaat, waar ook de samenvoeging van de gemeenten Genemuiden, Hasselt en Zwartsluis onder valt. Ze ziet er geen brood in.
En dat uit zich alleen al in de argumentatie die aan de nieuw te vormen gemeente Zwartewaterland ten grondslag ligt. "Het sterk bindende element van het Zwarte Water wordt als argument genoemd om Genemuiden, Hasselt en Zwartsluis samen te voegen. Dan kan ik de minister, in relatie met een water, nog wel een paar gemeenten aan de hand doen", schampert het Eerste Kamerlid.
Als het de Kop van Overijssel betreft, wordt de grote mate van maatschappelijke samenhang en maatschappelijke gedeelde problematiek opgevoerd als argumentatie. "Het gezegde ’beter een goede buur dan een verre vriend’, zal in de toekomst waarschijnlijk niet meer worden gebruikt, want goede buren bestaan dan niet meer", merkt ze op.
En ze hoorde in Genemuiden ook heel wat anders dan wat de toenmalige minister zei. "Ook deze minister concludeert in de memorie van antwoord 'dat inspraak zin heeft gehad'. Daarover wordt echter verschillend geoordeeld. Hoe betrokken besturen en inwoners daarover dachten, hebben de zeven gemeenten – Avereest, Brederwiede, Genemuiden, Gramsbergen, Heino, Wijhe en IJsselham – ons duidelijk gemaakt op twee bijeenkomsten", stelt ze.
Daarop hoorden de Kamerleden wel iets anders dan de reactie van de minister, vindt ze. Die zei dat 'het duidelijk is dat voorstellen tot gemeentelijke herindeling niet altijd op steun van alle betrokkenen mogen rekenen'. "Hun opvatting over de herindeling werd samengevat in drie woorden: ondemocratisch, ondoordacht en ongefundeerd."
Ook Eerste Kamerlid Van Heukelum (VVD) voelt weinig voor de herindeling van de toekomstige gemeente Zwartewaterland. "Waarom is Staphorst met 15.000 inwoners wel sterk genoeg om zelfstandig te blijven en waarom is Genemuiden weliswaar met minder (9.000) inwoners, maar wel met een vergelijkbare sociaal-economische en maatschappelijke structuur dat niet?"
Rudy Rabbinge (PvdA) kijkt er heel anders naar. "De samenvoeging van Genemuiden, Hasselt en Zwartsluis lijkt een logische", stelt hij. "De bezwaren vanuit één specifieke invalshoek in Genemuiden acht mijn fractie niet overtuigend en ook zeker niet in lijn met de noodzaak tot schaalvergroting in het licht van het voorgaande."
Zijn fractie vindt het wel dat er aandacht moet zijn voor de 'noodzakelijke samenhang in de nieuwe gemeente'. "De in onze ogen voor het goed kunnen functioneren nodige schaalvergroting vergt veel aandacht voor het respecteren van de identiteit van de verschillende samenstellende dorpen."
D66-Eerste Kamerlid Jan Terlouw richt zijn kritiek op een ander punt. "Een aantal gemeenten is en blijft faliekant tegen: Brederwiede, Avereest, Heino, Genemuiden enzovoorts. Ik ben pas een jaar lid van deze Kamer, maar ik heb al twee keer vanaf deze plaats gezegd, dat ik het bijzonder onaangenaam vind als je één wetsvoorstel krijgt waar zoveel verschillende dingen in staan, zodat wij niet in staat zijn om te zeggen waarmee wij akkoord gaan en waarmee niet." Later op de dag zal hij desalniettemin instemmen met het voorstel.
Minister Klaas de Vries is ervan overtuigd dat de herindeling een goed plan is. "Over Genemuiden, Hasselt en Zwartsluis is wat discussie geweest, maar ik heb sterk de indruk dat men zich in de verdere constellatie kan vinden", merkt hij op.
Op verzoek van SGP-senator Gerrit Holdijk vindt later op de avond een hoofdelijke stemming plaats over de wet, die de gemeenten samenvoegt. "Opdat iedereen zich nog eens van zijn verantwoordelijkheid rekenschap geeft", stelt hij.
Later op de avond, na afloop van het debat, komt die stemming er. En dan komt het erop aan, de wet komt er ternauwernood door. "Ik constateer dat het wetsvoorstel met 36 tegen 34 stemmen is aangenomen", is de conclusie van de voorzitter. De herindeling komt er.