Archiefverhaal door Erik Driessen:
Zwolse zandzucht kan de kievitsbloem niet klein krijgen
Een groepje mannen moet zich in juni 1931 voor de Zwolse Rechtbank verantwoorden omdat ze door de hooilanden tussen Zwolle en Hasselt banjerden. De meesten doen dat omdat ze willen zwemmen in de Vecht. Een zekere M.G.W. uit Zwollekerspel heeft een heel andere reden: hij wil kievitsbloemen plukken. Die ‘botaniseerlust’ komt hem op een flinke boete te staan.
Binnenkort buigen fotografen zich weer over de kievitsbloemen tussen Hasselt en Zwolle. Vooral in natuurgebied De Brommerd geven ze de weilanden een paarse gloed. Vanuit heel Nederland bezoeken liefhebbers dit botanische eldorado waar bijna 95 procent van alle Nederlandse kievitsbloemen bloeit.
Ook in de rest van Europa zijn ze een zeldzaamheid. Geen wonder dat bezoekers en deelnemers van de jaarlijkse excursies in extase raken bij het zien van het natuurschoon buiten Hasselt. Volgens de kenners zijn de kievitsbloemen verder vooral te zien langs de Franse Loire en de Duitse Elbe. Daar moeten dan net zoals langs Vecht en Zwarte Water weilanden liggen die in de wintermaanden overstromen, zodat het veen een laagje klei over zich heen voelt vallen.
Ook in 1910 is het unieke karakter van het gebied al bekend. De kranten beschrijven in dat jaar hun bezoek aan de kievitsbloemen. Ze wijzen erop dat het gebied tussen Zwolle en de Zuiderzee nog weinig bemind is bij toeristen, terwijl ze daar zoveel schoonheid zouden kunnen aantreffen. “Thans zijn het de uiterwaarden die het oog boeien door de ontzaggelijke massa’s bloemen. Nog eens veertien dagen later hebben gras en andere wilde planten weer de overhand”, wijst de dienstdoend op het tijdelijke karakter van de kievitsbloem.
Veel bezoekers sloegen in die tijd vermoedelijk aan het plukken. Wat dat betreft was de heer M.G.W. vast niet de enige schuldige. Veel mensen bezochten de percelen langs de dijk met de schop in de hand. Ze groeven een kievitsbloem uit en plantten die in hun eigen tuin. Tegenwoordig kunnen bewonderaars de kievitsbloem ‘gewoon’ in de tuincentra kopen. Dik kans dat op het bijbehorende kaartje dan de officiële naam fritillaria meleagris staat. Regiobewoners nemen liever wilde tulp, kievitstulp of kadebloem in de mond, al gaat de gemiddelde Blauwvinger ongetwijfeld voor Zwolse Tulp.
Desondanks was het uitgerekend de Zwolse gemeente die eind jaren zestig de toekomst van de kievitsbloem in gevaar bracht. Kranten schrijven in dat jaar dat de soort voorgoed zijn karakteristieke hoofd zal buigen. Zwolle legt een nieuwe brug over de Vecht aan en heeft veel meer zand nodig dan eerder gedacht. Dat willen de Zwollenaren bij Haerst uit de grond halen, uitgerekend op de percelen waar de meeste kievitsbloemen bloeien.
De kranten beschrijven in 1910 hun bezoek aan de kievitsbloemen
Uiteindelijk gaat de wilden plantensoort niet verloren. In de jaren zeventig stelt staatssecretaris Meijer van CRM dat de kievitsbloem natuurbescherming verdient. Al jarenlang waakt Staatsbosbeheer over de toekomst van de paarse bloemen die hun naam danken aan de gelijkenis met een kievitsei. Fotografen en natuurliefhebbers zijn er blij mee.
Erik Driessen duikt wekelijks voor De Stadskoerier in de archieven op zoek naar bijzondere, bepalende of gewoon grappige geschiedenissen uit Genemuiden, Hasselt en Zwartsluis.