Duizend boeren op bedevaart in Hasselt
Elke tweede zondag na Pinksteren trekken gelovigen in processie door Hasselt naar de tuin van de Heilige Stephanuskerk. Daarmee treden ze in de voetsporen van bedevaartgangers die deze plek al sinds 1355 bezoeken. Wie denkt dat dit een traditie is die al eeuwenlang onder het stof zit, komt bedrogen uit. Tot de jaren zestig komen soms massa´s katholieken naar Hasselt.
In juni 1950 arriveren bijvoorbeeld maar liefst 22 autobussen vol boeren en tuinders in Hasselt. Daarin zitten meer dan duizend leden van de Aartsdiocesane Boeren- en Tuindersbond die gehoor hebben gegeven aan een oproep om op bedevaart te gaan. Onder stralende weersomstandigheden zien ze hoe de Heilige Eucharistie ‘met grote plechtigheid door de lommerrijke tuin’ wordt gedragen.
“Moge dit indrukwekkende voorbeeld van de boeren navolging krijgen van andere groepen in onze bevolking, opdat een van de weinige bedevaartsplaatsen in Overijssel weer in oude luister worde hersteld”, schrijft een aanwezige journalist een paar dagen later in de regionale courant. Ook in de jaren daarna komen grote groepen katholieken naar Hasselt. Elk jaar gaan bijvoorbeeld veel Zwollenaren op bedevaart in de Hanzestad.
Dat is weer mogelijk sinds 1898. Zeven jaar daarvoor koopt pastoor Van Groeningen de grond waar bedevaartgangers jarenlang naartoe gaan. Op dat moment gaan de katholieken elders in Hasselt naar de kerk. Kranten besteden in 1891 aandacht aan de koop. “Een plek van hoge traditionele waarde waar veel wonderbare genezingen hebben plaatsgevonden”, klinkt het. “Wie weet of de traditionele devotie zich niet weder derwaarts keert”, schrijft de IJsselbode. De krant krijgt gelijk. Paus Leo Xlll geeft hoogstpersoonlijk toestemming voor een nieuwe start van de traditie.
Die begint dus eeuwen eerder. Mogelijk omdat een Friese kampvechter met een bierkan een kelk vol hosties uit de handen van een priester slaat. Volgens de legende is de bouw van een kerk de boetedoening. Daar komen later veel bedevaartgangers op af. Ze krijgen op de zondag na Pinksteren in Hasselt een Aflaat waarmee zonden worden kwijtgescholden. Eventuele nieuwe zonden kunnen ze begaan op de kermis of jaarmarkt die Hasselt rond de kerkelijke viering organiseert. Bovendien genieten bezoekers van versierde straten.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog verbiedt het stadsbestuur de bedevaarten. Ondanks dat de kapel later wordt afgebroken, blijven gelovigen de Heilige Stede bezoeken. In de jaren dat de Fransen Nederland bezetten (1795-1813) mogen katholieken weer kerken. Dat doen ze in Hasselt aan de Hoogstraat, tot het moment dat pastoor Van Groeningen de historische grond terugkoopt.
In de jaren zestig, waarin veel heilige huisjes omver worden getrapt, gaat ook de belangstelling voor de processieviering in Hasselt hard achteruit. Tegenwoordig is de oude traditie, meer bescheiden van karakter, wel weer opgepakt. Deelnemers zingen nog steeds het lied dat bedevaartgangers in de Middeleeuwen al lieten klinken.
Erik Driessen duikt wekelijks in de krantenarchieven op www.delpher.nl op zoek naar bijzondere geschiedenissen.