Kinderangst
(door Jan Blei)
Heb het eerder gememoreerd. Het begint met voorlezen; moeders aan zet. Daarna Sjors en Sjimmie, de PEP en af en toe Donald Duck. Later; de boeken van pa en ma over de oorlog in Zuid Afrika, Bijbelse vertellingen met Gustave Doré, Leon Uris met de verstopte seksuele scènes, Mannen van Sliedrecht, de vd Hulst erfenis, Dick Trom, Jaap Holm en z’n vrinden, Willem Wijcherts, Swiebertje, Pipo de Clown. Strips: Michel Vaillant, Dan Cooper, Mortimer and Blake, Guust Flater, Suske en Wizzkie. Pipo kom ik zo op terug; over onberedeneerbare kinderangsten.
Ach, dat lezen. Zoveel fun; kennis maken met andermans gedachtengoed, en daar helemaal in verdwijnen. De bibliotheek is dichtbij, aan de overkant van de straat.
Prehistorie; de wereld van het Carboon, de diepe tijd, magisch. De schone vrouw die de boeken uitleent en registreert, de voorzichtige bewegingen in m’n lendenen. Astronomie, sterrenkunde, m’n eerste verrekijker, de Maan.
Al vroeg is von Däniken aanwezig met ‘Waren De Goden Kosmonauten’. Vervolgens Hubert Lampo, BRES, Willink, Prana, Carl Gustav Jung, Hesse, en al het andere uit het landschap van m’n jeugd. Lao Tse, Kahlil Gibran, Sulamith Wülfing, de Indianen; zo belangrijk, en nog altijd de moeite van het terugpeinzen waard.
Maf; alles wat er intellectueel toe deed, gebeurde eigenlijk in het eerste kwart van m’n leven. Tolkien mag daarin natuurlijk niet ontbreken. Na m’n dertigste kwam het allemaal in wat rustiger vaarwater.
En nu, na een leven lang leven, tast ik terug naar die opwindende dagen van ooit. Iets terugvinden van die allereerste magie. Dat gaat niet lukken, maar het is een poging waard.
Het eerste wat me te binnen schiet, gaat niet over lezen, maar over kijken. Pipo de Clown om precies te zijn. Nog specifieker: Pipo de Clown en de Waterlanders uit 1963. Jarenlang heb ik gezocht naar het televisie-fragment waar ik bang van werd: het geluid uit de diepzee. Nooit teruggevonden.
Tot voor kort. Zo ineens kwam het beschikbaar via YouTube. Ik vermoed dat iedereen die momenten wel kent, dat de grond onder je kindervoeten wordt weggeslagen, en je wordt geconfronteerd met een angst die je niet begrijpt. Ik kon er nachten niet van slapen.
Momenten die je nooit meer vergeet, die belangrijk zijn, die als ankerpunten in je leven blijven hangen. Sprak er vanavond met onze oudste dochter over; zij memoreerde een videofragment van Donald Duck, waarin Donald de spaarpot van z’n neefjes plundert, en te maken krijgt met een stem (van het geweten) die hem er ongenadig van langs geeft. Zij is dàt moment nooit vergeten.
Voor mij ging het om dat geluid uit de diepzee. Teruggeluisterd; ik begrijp niet waarom ik er toen zo bang van werd. Maar best mooi, het is er nog!