Erich von Däniken
(door Jan Blei)
Waren de Goden kosmonauten? Zo ineens was ie daar, de man die de wereld op z’n kop zette met volstrekt controversiele ideeën. Het is eind jaren zestig, ik ben een jaar of vijftien wanneer ik z’n eerste boek te pakken krijg en volstrekt uit m’n plaat ga. Er gaat een wereld voor me open.
Het zijn de dagen dat ik voor het eerst met een kijker de Maan bekijk en bedenk dat het leven een mysterie is waar geen sluitende verklaring voor bestaat. Von Däniken denkt en schrijft buiten de ‘geoorloofde lijntjes’ en dat valt niet overal goed.
De gevestigde orde spuugt vuur, zowel theologen als (andere) wetenschappers wringen zich in bochten om von Däniken onderuit te halen. Dat lukt, maar niet helemaal, het hek is van de dam, tot op de dag van vandaag is de invloed van de auteur zichtbaar en aanwijsbaar.
Von Däniken maakt de wereld rijp voor de gedachte dat onze Godenverhalen verwijzen naar buitenaardsen die de planeet al millennia-lang in de gaten houden. Natuurlijk maakt hij lelijke fouten, en mag je hem betichten van plagiaat, met name van Russische onderzoekers die eerder dit soort ideeën naar voren brachten.
Neemt niet weg dat ‘Waren de Goden Kosmonauten’ inslaat als een bom en tot op de dag van vandaag wordt gelezen en gewaardeerd.
Ook de opvolger ‘Terug Naar De Sterren’ doet het indrukwekkend goed. Blijkbaar zijn we rijp voor dit soort gedachten. De Kaart van Piri Reis, de Nazca lijnen in Peru, de Atlantis mythe, aandacht voor de diepe tijd, het UFO fenomeen, de wereldwijde religieuze verwijzingen naar bezoekers uit de hemelse gewesten, hij strooit het allemaal over ons uit, maar net even anders dan de gevestigde orde.
Wie zenders als History Channel, National Geographic, Discovery en Discovery Science volgt, ontwaart de hand van Erich von Däniken. Programma’s over Ancient Aliens en aanverwante thema’s zijn niet van de zenders te slaan. Zijn gedachtengoed wordt gemeengoed.
En waarom ook niet, ons universum bevat miljarden sterrenstelsel, met elk miljarden sterren en ontelbaar veel planeten. Het is een gotspe te veronderstellen dat we alleen zijn in dit heelal, het is te groot, te indrukwekkend, teveel voor ons dagelijkse verstand.
Sinds het ‘Department of Defence’ in de VS, twee jaar geleden toegaf dat het UAP/UFO fenomeen echt bestaat, en niet te verklaren objecten met ‘multiple instruments’ worden waargenomen, is de aandacht voor een buitenaardse verklaring enorm toegenomen.
Niet verwonderlijk dus dat het werk van Erich von Däniken weer onder de aandacht wordt gebracht. Hij staat hoog op mijn lijstje van mannen en vrouwen die de wereld voorgoed hebben veranderd. Een dwarsdenker met fouten, maar wel eentje die best wat credits verdient.