Open Monumentendag in Genemuiden: ‘prachtige dag’

GENEMUIDEN - “Er zijn hier ook niet zoveel monumenten”, verklaart Wout van Olst de relatieve rust op Open Monumentendag. Hij geeft twee rondleidingen bij de Sas. Monumentaal: in het Gaellemunigers.

De eerste rondleiding is niet drukbezocht: maar één deelnemer. Voor de tweede rondleiding blijkt meer animo, zo’n vijftien mensen tonen hun belangstelling. Van Olst brengt ze in 1860. Genemuiden lag toen nog aan zee.

Hij vertelt over het ontwikkelen van de plannen voor de Sas, om overstromingen te voorkomen. “De Sas is nog helemaal origineel”, vertelt hij. “De brug, de bediening en zelfs de lantaarn.”

Van Olst lost ook het raadsel van de gleuven in de muur van de Sas op. Die stammen nog uit de Koude Oorlog, en waren bedoeld om de Russen tegen te houden. Die zouden groot deel van Nederland onder water zetten. Genemuiden zou niet overstromen als er balken in de gleuven gestopt werden.

Van de Sas loopt de rondleiding naar beneden, de petroleumkelders in. Genemuidenaren zagen steeds meer de voordelen van petroleum en gingen het gebruiken. De opslag van de vaten was (“onvoorstelbaar”) in het weeshuis naast de Hervormde kerk. Totaal niet brandveilig.

Besloten werd daarom om petroleumkelders te bouwen, waar iedere vergunninghouder gratis vijf vaten mocht stallen. Door de komst van elektriciteit werden de kelders uiteindelijk overbodig en kwamen ze leeg te staan. In 2000 werden ze gerestaureerd, en in 2014 kwam er een expositie in van de Genemuider musea.

Een van die musea is het Stoomgemaal Mastenbroek ofwel ‘d Olde Mesiene. Dat vormt, samen met de Sas, de enige twee Rijksmonumenten van Genemuiden. Beide werden vandaag voor het voetlicht gebracht. Het stoomgemaal stond, zoals vaker met bijzondere dagen, onder stoom.

Stoom afblazen kon in de Hervormde kerk van Genemuiden. Janine Beens en Jan Willem van Delft traden daar op en namen de luisteraars mee door ‘Europa’, het thema van de Open Monumentendag. “We blijken zelfs een Europees volkslied te hebben”, verraste Beens het publiek. “Dat vonden we wel klassiek voor vandaag.” En dus werd het gezongen.

Er werd ook verteld: schrijfster Janne IJmker Las voor uit een van haar boeken. Dat gebeurde in het hofje van de familie Van Dalfsen.

De organisatie is tevreden met het verloop van de dag, laat Ellen Hilhorst weten. “We hadden een mooi programma samengesteld met in elk monument een toegevoegde waarde doormiddel van een expositie, muziek, rondleidingen. De mensen die mee hebben geholpen hebben mooie dingen gemaakt met het thema Europa en muziek, waardoor je verrast werd door diversiteit en geinspireerd. We kijken als organisatie terug op een prachtige dag met geweldige mensen die hebben dit mogelijk hebben gemaakt en waar, denk ik, nog meer mooie activiteiten uit zullen voortvloeien.”